Orkide Saksı Değişimi

Orkide saksısı nasıl değiştirilir?

Bu yazımızda; orkide saksı değişimi nasıl yapılır? Orkide saksısını değiştirirken nelere dikkat etmeliyiz? ve bunlara benzer orkide saksı değişimiyle ilgili konularından bahsedeceğiz.

Her bitkide olduğu gibi orkidelerde de belirli aralıklarla saksı değişimi gerekmektedir. Orkide saksı değişimine karar verebilmemiz için orkidenin genel yapısını incelememiz gerekmektedir. Orkide saksı değişimi için genelde üç neden vardır.

• Bunlardan ilki saksımız içinde ölü köklerin oluşması ve saksı toprağının içeriğinin bozulmaya başlamasıdır. Eskiyen orkide toprağı, taze orkide toprağına göre daha fazla su tutar. Bu da orkide köklerinin çürümesine neden olur. Bu durumda orkide saksısını yenilememiz ve orkide toprağını değiştirmemiz gerekmektedir.
• İkincisi; orkide köklerimizin büyümesi ve artık saksıya sığmaması sonucu, saksıdan dışarıya çıkmaya başlamasıdır. Bu artık saksının orkidemize küçük geldiği anlamına gelir. Daha büyük bir yapıda saksıya orkidemizi nakletmemiz, yani orkide saksı değişimi işlemini uygulamamız gerekmektedir.
• Üçüncü nedenimiz de, yeni alınan orkidelerdir. Orkide, çoğunlukla satıcılar tarafından bize yosun bir toprakta gelmektedir. Orkideyi saksısından çıkarıp bu yosun toprağa baktığınızda, çok sıkı bir şekilde konulduğunu görebilirsiniz. Genellikle yeni alınan orkidelerde bu görülmektedir. Bu şekilde çok sıkı orkide toprak karışımları orkidemizin kökünün oksijen almasını engellemekte ve orkide kökleri kısa bir sonra çürümeye başlamaktadır. Bu şekilde yeni alınan orkidelerin saksısı mutlaka kontrol edilmeli ve kötü durumda olanlar acilen değiştirilmelidir.

Bu üç nedenin ortaya çıkması, orkide saksı değişimi yapmamızı gerektirmektedir.

Orkide saksı değişimi ne zaman yapılmalı?

Orkide saksı değişimi çok iyi zamanlamalı ve buna göre değişim planı yapılmalıdır. Saksı değişimi orkidelerde orkide türlerine göre değişiklik göstermektedir. Orkide saksı değişimi çoğunlukla çiçeklenme sonrası ve ilkbaharda orkidelerin büyüme evresine girdiği dönemde yapılmalıdır. Siz yinede orkide çeşitleri için hazırladığımız saksı değişim takvimine bir göz atmalısınız. Böylece orkidenizin türüne göre saksı değişimi için en uygun zamanı belirleyebilirsiniz.

Saksı harcı (Substrat) nasıl olmalı?

Orkide diğer bitkilerden farklı bir kök yapısına sahiptir. Çünkü; orkide kökleri aynı yapraklarında olduğu gibi fotosentez yapar. Orkide kökünün fotosentezi gerçekleştirebilmesi için de oksijene ihtiyacı vardır. Bu sebeple orkideler çok geçirgen topraktan hoşlanırlar. Yani orkide toprağı oksijeni orkide köküne iletebilecek yapıda olmalıdır. Orkide saksı değişiminde en çok bu konuya dikkat etmemiz gerekmektedir.

Orkide saksı harcımızı kendimiz hazırlayabiliriz. Hatta bu şekilde hazırlanan orkide toprağı çok daha verimli olabilmektedir. Çünkü orkidelerimizin yaşadığı ortamın nem oranına göre saksı harcı hazırlamamız gerekmektedir. Bunun dışında belirli oranlarda ve değişik içeriklerden oluşan hazır orkide topraklarını da kullanabilirsiniz.

Orkide saksı harcımı kendim hazırlamak istiyorum ama nasıl yapılacağını bilmiyorum diyenlere; orkide toprağı yazımızı okumalarını öneriyorum.

Orkide toprakları çoğunlukla; çam ağacı kabukları, osmunda yosunu (eğrelti otu), hindistan cevizi lifleri, sphagnum yosunu, perlit, odun kömürü gibi çok kolay bozulmayan, orkide köklerimizin rahat hava almasını sağlayabilecek maddelerden oluşmaktadır.

Orkide saksı değişimi için hangi saksıyı kullanmalıyım?

Orkide saksı değişimi için hangi boyutta ve ne türde saksı kullanmamız gerektiği önemli bir unsurdur. Genç orkideler daha fazla büyüdükleri için, saksı değişimlerinde eski saksıya oranla daha büyük bir saksı seçimi gerekebilir. Daha yaşlı orkidelerde ise saksı büyütmek genellikle gerekmemektedir. Kökleri büyüyen orkidelerde ve artık saksı boyutunun yetmediği durumlarda orkide saksısı boyutunu büyütmemiz gerekir.

Orkide saksısı seçiminde köklerin hava alabileceği, drenaj delikleri büyük saksılar tercih edilmelidir. Ayrıca orkide köklerinin fotosentez yapabilmeleri için şeffaf orkide saksılarının tercih edilmesi de avantajımıza olacaktır.

Saksı değişimi için ön hazırlık

Orkide saksı değişimi öncesi gübreleme planımıza uygun olarak gübreleme yapalım ve bol suyla orkidemizi sulayalım. Böylece orkide daha dinç olur ve orkide toprağı köklerden daha rahat ayrılır.

Orkide saksı değişimi öncesi 3 gün sulanmalıdır.

Adım Adım Orkide Saksı değişimi

Orkide saksı değişimi ile ilgili genel bilgileri öğrendiğimize göre, şimdi orkidemizin saksısını değiştirme aşamasına geçelim.

Orkideyi saksıdan çıkaralım

Orkide saksı değişimi için önce orkidemizi saksıdan ayıralım. Saksıyı ters çevirelim. Orkideyi ve saksıyı tutarak, orkide ile saksıyı birbirinden ayıralım. Orkide saksısına yanlardan hafif hafif vararak işimizi daha da kolaylaştırabiliriz.

Çok sıkışmış ve çıkarması çok güç olan orkideyi saksıdan ayırmak için; saksı kenarları ile orkide toprağını bir bıçak yardımı ile ayırabilirsiniz.

Orkide köklerini temizleyelim

Eğer aynı saksıyı kullanacaksak, Orkideyi saksıdan ayırdıktan sonra saksının içini iyice temizleyelim ve yıkayalım. Sirkeli su karışımıyla saksımızın içini iyice temizleyebiliriz. Orkide köklerinde bulunan orkide toprağını (substrat) köklerden iyice temizleyelim. Orkide köklerinin arasında kalan orkide harcını köklerden ayırmak bazen zorlu bir iş olabilir. 

Bu işlemi kolaylaştırmak için suyla kökleri yıkayabiliriz. Bu orkide saksı değişiminde, köklerden substratı ayırmada işimizi kolaylaştıracaktır.

Çürüyen orkide köklerini temizleyelim

Şimdi kökler ortaya çıktığına göre, bu kökleri inceleyelim. Temiz bir makas yardımıyla çürüyen kökleri keselim. Bu orkide sağlığı için son derece önemlidir. Köklerdeki çürükleri temizledikten sonra orkide kökümüz çok küçülmüş olabilir. Bu durumda büyük boy saksıya geçmemize gerek yoktur. Eski saksımıza orkidemizi tekrar dikebiliriz. Eğer kökler büyümüş ve daha fazla yer kaplıyorsa, o zaman daha büyük bir saksıya geçmemiz gerekmektedir.

Çürüyen kökleri asla çekerek koparmaya çalışmayın. Bu işlemi, dezenfekte edilmiş bir makasla yapmalısınız.

Orkideyi yeni saksısına geçirme

Yukarıdaki işlemleri sırası ile yaptığımıza göre şimdi artık orkidemizi yeni saksısına geçirebiliriz. Öncelikle orkide toprağımızda saksımızın dibine bir miktar koyalım. Orkide saksımızın yüksekliği ile orantılı olarak yaklaşık 2-3 cm yeterli olacaktır. Sonrasında orkideyi yeni saksıya koyalım ve orkide toprağını yanlardan ilave edelim. İşlem esnasında saksıya yanlardan hafifçe vurarak toprağın kök aralarına da gelmesini sağlayalım. İşlemimizi bu şekilde orkide sağlamlaşıncaya kadar devam edelim.

Orkide saksınızı mutlaka dezenfekte etmelisiniz.

ÖNEMLİ: Orkidelerin yana doğru büyüyen (sympodial) türlerinde, yaşlı olan yaprakların orkide saksısının kenarına yakın bir şekilde yerleştiriniz. Bu şekilde yeni yani genç sürgünler tarafına büyüyen orkide saksının ortasına zamanla konumlanacaktır. Dikine yani yukarı doğru büyüyen (monopodial) orkide çeşitleri ise orkide saksının tam ortasına gelecek şekilde yerleştirilmelidir.

Orkide saksı değişimi esnasında dikkat etmemiz gereken noktalar

• Yeni seçeceğimiz orkide saksısının boyutuna yaprak, kök incelemesi sonrası karar vermeliyiz. Orkide saksımız köklere göre çok küçük ve dar olmamalıdır.
• Orkide saksı değişimi için kullanacağımız toprak harcı çok geçirgen olmalıdır. Suyu ve havayı rahat bir şekilde geçirmelidir. Köklerin hava almasına olanak sağlamalıdır.
• Orkide köklerinde bulunan çürükler temizlenmeli, hasta olan kökler kesilmelidir.
• Orkideyi saksıya yerleştirdikten sonra, toprağını koyarken köklere zarar verilmemelidir.
• Orkide toprağı konulurken, saksı hava deliklerinin toprakla tıkanmamış olmasına dikkat etmeliyiz.
• Orkide, yeni saksısına alışma süresi olan yaklaşık 10-15 günlük süreç içerisinde gübreleme yapılmamalıdır.

Orkide saksı değişimi sonrası yapılması gerekenler

• Orkide saksı değişimi sonrası orkidemizi direk güneş ışığı almayan bir yere koymamız gerekmektedir. Orkideler için perde arkaları genelde uygun ışık almaları için yeterli olmaktadır. 
• Saksı değişimi sonrası orkidelerin yeni saksıya alışma süreleri vardır. Bu süre genellikle 2 hafta civarı olmaktadır. Bu süre içinde orkideye gübre verilmemelidir. 
• Orkideler saksı değişimi sonrası yaklaşık 4-5 günlük süre içinde su verilmemelidir. Bunun yerine orkidenin nemini korumak adına su püskürtülmelidir. 
• Orkidemize yeni saksısına alıştığında yani 2. haftanın bitiminde gübre ve su karışımı verilmelidir.

Orkidelerin bakımı hakkındaki detaylı rekberimizi okudunuz mu?